Κηρύγματα μίσους

Ενας από τους-ελάχιστους-αφορισμούς που ακολουθώ στη ζωή μου,είναι να αντιτίθεμαι εξ αρχής σε κηρύγματα συλλογικού μίσους οποιασδήποτε προέλευσης.

Θυμάμαι,παιδί,στο κατηχητικό της γειτονιάς όπου-υποτίθεται-κοινωνούσαμε τη θρησκεία της αγάπης,το κήρυγμα μισαλλοδοξίας που μας κάνανε ενάντια στους υπαρκτούς ή ανύπαρκτους "εχθρούς":αιρετικοί,αλλόθρησκοι,άθεοι (κομμουνιστές και μη),όλοι αυτοί δεν αντιμετωπίζονταν απλά σαν άνθρωποι με άλλη άποψη,αλλά περίπου σαν "όργανα του σατανά" που "θέλουν να μας καταστρέψουν".Μια τέτοια θεωρία,γεννά αναπόφευκτα πρακτικές βιαιοπραγίας σε βάρος των αντιφρονούντων.Στο φιλελεύθερο Ιόνιο βέβαια,ο ακτιβισμός μας εκτονώνονταν με ήπιο-στα όρια της γραφικότητας- τρόπο (είχαμε πετάξει ντομάτες στο σινεμά,στη διάρκεια ενός συνεδρίου "μαρτύρων του ιεχωβά")...
Αλλού όμως,όπως στη Φλώρινα του περιβόητου Αυγουστίνου Καντιώτη,ο θρησκευτικός φανατισμός υποδαύλιζε βιαιότητες (εναντίον "άσεμνων φιλμ","βλάσφημων δημιουργών","εθνικώς υπόπτων σλαβοφώνων","άθεων κομμουνιστών" και πολλών άλλων "εχθρών".
Δε θα ξεχάσω το κλίμα που επικρατούσε στις εκκλησιαστικές κατασκηνώσεις του Καντιώτη:πειθαρχία,ομοιομορφία συμπεριφοράς,ευσεβισμός,καταδίκη κάθε απόπειρας "χαβαλέ"(σε παιδικές κατασκηνώσεις!),κανονικός στρατωνισμός που θα τον ζήλευε οποιαδήποτε ολοκληρωτική νεολαία (φασιστική/κομμουνιστική) του Μεσοπολέμου!

Πέρα απ'το εκκλησιαστικό κατηχητικό,ένα αντιπαράλληλο κατηχητικό είναι φυσικά η ΚΝΕ!
Δεν υπήρξα βέβαια ποτέ μέλος της,αλλά υποθέτω πως αντίστοιχη "κατήχηση μισαλλοδοξίας" γίνονταν κι εκεί.Ο "εχθρός" εν προκειμένω,δεν ήταν ο μεταφυσικός Σατάν,αλλά ο εντός του κόσμου τούτου "καπιταλισμός".Κι επειδή ο εχθρός πρέπει να είναι πιο χειροπιαστός-για να είναι και η χειραγώγηση αποτελεσματική-όλα τα φυσικά πρόσωπα που θεωρεί το "κόμμα" πως εκπροσωπούν τον καπιταλισμό,είναι ταξικοί εχθροί,πρέπει να καταγγέλονται και η συναναστροφή μαζί τους είναι ύποπτη.Δεκάδες φορές σε απομνημονεύματα παλιών κομμουνιστών που διαγράφτηκαν απ'το "κόμμα" συναντάει κανείς το ίδιο πράγμα:οι πρώην σύντροφοί τους,απέφευγαν κάθε επαφή μαζί τους,μετά την κομματική διαγραφή,ακόμη κι αν εξακολουθούσαν να μοιράζονται την ίδια εξορία στην ίδια φυλακή!

Ενα κοινό χαρακτηριστικό των δυο ιερατείων (χριστιανικού και κομμουνιστικού) είναι η-ρητορική-καταδίκη των εύπορων.Πράγματι,η "καταγγελία του πλούσιου" μοιάζει το ισχυρότερο επιχείρημα των δυο αυτών χώρων.Αυτό βέβαια είναι φυσικό.Ο πλούσιος προσωποποιεί ένα από τα κοινότατα ανθρώπινα πάθη πάνω στο οποίο οικοδομούν τα μισαλλόδοξα ιερατεία την κοσμοθεωρία τους:τη ζήλεια!
Τί πιο εύκολο για κάποιον που μισεί τη ζωή του,να ζηλέψει έναν άλλον που χαίρεται τη δική του!
Προχωρώντας ακόμη ένα βήμα,τί πιο εύκολο για κάποιον που νιώθει δυστυχισμένος,να θεωρήσει έναν φαινομενικά ευτυχή ως υπεύθυνο της δυστυχίας του!
Τί πιο απλοικό απ'το να πιστέψει ο φτωχός πως αιτία της φτώχειας του είναι ο απέναντι πλούσιος?
Πίσω από την ιδιοφυή Μαρξιστική ανάλυση και το ανεπανάληπτο κήρυγμα του Ιησού,το ταπεινό κίνητρο της ζήλειας (και του μίσους που αυτή γεννά)είναι-νομίζω-αυτό που προσελκύει διαχρονικά τους ζηλωτές στις "θρησκείες" τους.
Γι'αυτό και όταν βρει αφορμή να εκδηλωθεί,το μίσος αυτό είναι συγκλονιστικά απάνθρωπο:χιλιάδες φρικιαστικά εγκλήματα διαπράχθηκαν στους θρησκευτικούς πόλεμους,εκατομμύρια νεκρούς κόστισε το κομμουνιστικό εγχείρημα σε παγκόσμια κλίμακα.
Οι ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν στο όνομα της "χριστιανικής αγάπης" και της "σοσιαλιστικής αλληλεγγύης" είναι αδύνατον να υπολογιστούν.

Εκτός από τους μηχανισμούς συλλογικού μίσους των θρησκειών και των ιδεολογιών,ο πειρασμός καραδοκεί και μέσα στον καθένα μας.Πόσες φορές δεν ακούμε,από ανθρώπους ακομμάτιστους ή άθρησκους, αφορισμούς συλλογικής ενοχοποίησης?
Πόσες ομάδες ανθρώπων δεν έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικά κηρύγματα μίσους?
-Εθνοτικές ομάδες:Εβραίοι,Αλβανοί,Αμερικάνοι,Τούρκοι
-Κοινωνικές ομάδες:πλούσιοι γενικώς
-Επαγγελματικές
ομάδες:αστυνομικοί("μπάτσοι"),γιατροί("φακελάκιδες"),δημοσιογράφοι("ρουφιάνοι",
δικηγόροι ("λαμόγια")
-Μικρο-εθνοτικές/γεωγραφικές ομάδες:"βλάχοι","χωριάτες","χαμουτζήδες".

Ο κατάλογος δεν έχει τέλος! Είναι τραγικό,αλλά στη χώρα μας φαίνεται να υπάρχει μια εξαιρετικά ανεπτυγμένη κουλτούρα συλλογικού μίσους.Εξ ου και το πλούσιο απαξιωτικό λεξιλόγιο για κάθε περίσταση.
Να είναι αυτό δείγμα άραγε ενός χαλαρού κοινωνικού ιστού που δεν προτάσσει κάποια αίσθηση κοινής μοίρας?
Να οφείλεται στην έλλειψη παιδείας ανεκτικότητας απέναντι στο διαφορετικό?
Να φταίει η έλλειψη κουλτούρας πολιτικής συνεργασίας των κομμάτων που δυναμιτίζει το κλίμα και εθίζει το λαό σε συγκρουσιακή συμπεριφορά?
Να φταίει ο εμπρηστικός καταγγελτικός λόγος της αριστεράς και η διαρκής αναζήτηση ενόχων?
Να φταίει η μισαλλόδοξη μικρόνοια των ακροδεξιών/παραεκκλησιαστικών κύκλων που μονίμως αναπαράγουν θεωρίες συνωμοσίας?
Μήπως όλα τα παραπάνω?
Μήπως απλά "η βλακεία είναι ανίκητη"?

Κάθε συλλογική ταξινόμηση των ανθρώπων,εκτός από αυθαίρετη,είναι και αντι-επιστημονική.Προσδίδει συλλογικά χαρακτηριστικά σε άτομα εν δυνάμει διαφορετικά.
Είναι επίσης δυνητικά καταλυτική για την ανθρώπινη ελευθερία:ούτε όσοι αφομοιώνονται στη συλλογικότητα μένουν ελεύθεροι,ούτε όσοι κρίνουν συλλογικότητες κρίνουν ελεύθερα!
Η λέξη-κλειδί που μας χρειάζεται είναι "ανεκτικότητα"(tolerance) ή έστω "αλληλοπεριχώρησις" κατά το ορθοδοξότερον...

Μέχρι τότε,μακριά από κηρύγματα συλλογικού μίσους:το πρώτο θύμα τους,είναι πάντοτε άνθρωπος!

5/1/2012