Για το ´21 και το σήμερα

 Συνηθίζουν οι άνθρωποι να υπερεκτιμούν την ερμηνευτική τους δυνατότητα.

Ειδικά στο πεδίο των ιστορικών γεγονότων,είναι έντονη η προσπάθεια ένταξής τους σε συγκεκριμένα ερμηνευτικά σχήματα,τα οποία συχνά εξυπηρετούν ευρύτερες ιδεολογικές επιδιώξεις. Η επανάσταση του ´21 αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιων θεωρητικών ασκήσεων.

Ήταν άραγε «κοινωνική»,όπως ισχυρίζονταν η αριστερά επί δεκαετίες;

Ήταν «αστική»,όπως τη βάφτισε το κκε φέτος ή μήπως «των απλών ανθρώπων»,όπως τη χαρακτήρισε ο πρόεδρος της πρώην ανανεωτικής (και νυν ριζοσπαστικής) αριστεράς;

Ήταν «φιλελεύθερη» στα πρότυπα του αγγλοσαξονικού κοινοβουλευτικού μοντέλου,όπως την αποτιμά μερίδα φιλελεύθερων διανοητών;

Ήταν «εθνική» στα πρότυπα του ευρωπαϊκού εθνικισμού της εποχής,κατά τη συντηρητική αντίληψη ή μήπως «εθνικο-θρησκευτική» κατά την αφήγηση του εκκλησιαστικού ιερατείου;

Δύσκολο ασφαλώς να απαντήσει κάποιος μονολεκτικά και με απόλυτο τρόπο. Ήταν κάτι απ´όλα τα παραπάνω μαζί και ταυτόχρονα κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμά τους (άλλωστε,αρκετά χαρακτηριστικά από τα παραπάνω δεν συναθροίζονται,αλλά μάλλον αντιτίθενται μεταξύ τους).

Οι άνθρωποι παλεύουν να ερμηνεύσουν,αλλά η ιστορία αδιαφορεί! Κυλάει σαν ορμητικό ποτάμι,εν πολλοίς ανεξερεύνητο. Ειρωνεύεται τις ανθρώπινες προθέσεις και εκδικείται κάθε προσπάθεια χειραγώγησής της. Αν τα κίνητρα της ανθρώπινης πράξης είναι σε μεγάλο βαθμό σκοτεινά,τα ιστορικά γεγονότα που συντίθενται από χιλιάδες ανεξιχνίαστα κίνητρα,εύλογα παραμένουν δυσερμήνευτα.

Μου αρέσει μια σκέψη του Ντε Μαιστρ: «το έθνος προϋπάρχει της ιστορικής του ανάδειξης»! 

Το Ελληνικό έθνος,ασφαλώς σφυρηλατήθηκε τους αιώνες που προηγήθηκαν της Επανάστασης! Ποια ήταν τα φυσιογνωμικά συστατικά του; Αυτό ας το απαντήσουν οι ιστορικοί,στο βαθμό που δύνανται.

Σημασία έχει πως η ιδέα του έθνους είναι η θεμελιώδης συνθήκη της ιστορικής ανάδειξης των σύγχρονων κρατών και ο ζωτικός όρος ύπαρξής τους. Δίχως εθνική συνείδηση,το νόημα του πολιτειακού μορφώματος θαμπώνει και χρειάζεται νέα νοηματοδότηση.

Σήμερα αυτή η νοηματοδότηση επιχειρείται με υλικό τον «δικαιωματισμό»!

Μπορούν να συγκροτηθούν βιώσιμες πολιτικές κοινότητες στη βάση του δικαιωματισμού; Υπό την επίκληση μιας διαρκώς διευρυνόμενης γκάμας ατομικών διεκδικήσεων εκ μέρους μαχητικών μειοψηφιών; Το μέλλον θα δείξει,αν και προσωπικά,παραμένω επιφυλακτικός.

Μήπως ο δικαιωματισμος δεν είναι τίποτε άλλο παρά καμουφλαρισμένος μηδενισμός που οραματίζεται την υπονόμευση κάθε θεμελίου κοινωνικής συγκρότησης;

Ενδεχομένως,οι ερμηνείες είναι κι εδώ ανοιχτές.

Παραμένω διακριτικά στο περιθώριο και παρακολουθώ.

Νυχτερινός παρατηρητής,ανένταχτος κι ελεύθερος...

27/3/2021

Ο νέος ολοκληρωτισμός

 

Η ιστορία δείχνει ότι κανένας πολιτισμός δεν είναι άτρωτος (πολύ περισσότερο "αιώνιος").Επιπλέον,τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά είναι απολύτως αδιάφορα όταν πρόκειται να κριθεί η επιβίωσή του.

Η Αθήνα καταλύθηκε από τη Σπάρτη,η Ρώμη από τα βαρβαρικά φύλα,το Βυζάντιο από τους Τούρκους. Στην εποχή της πολιτικής ορθότητας,επικρατεί η αντίληψη της ισοτιμίας των πολιτισμών.Αυτή άλλωστε είναι και η βάση για την επινόηση του όρου "ισλαμοφοβία": αν όλοι οι πολιτισμοί είναι ισότιμοι,τότε κάθε απόπειρα κριτικής αντιμετώπισης όψεων του ισλάμ,είναι αντιεπιστημονική αλλά και ενδεικτική μιας ηθικά επίμεμπτης επιλογής. Το πρώτο βήμα για την υποδούλωση,είναι η καλλιέργεια μιας ένοχης συνείδησης στο υποψήφιο θύμα ("ισλαμοφοβικός","αντιδραστικός","ρατσιστής" κοκ).

Πολλοί φιλελεύθεροι έχουν αυτοπαγιδευτεί σ'αυτή τη συλλογιστική και είναι υποχρεωμένοι,για κάθε ισλαμιστή κεφαλοκυνηγό,να ανασύρουν από τα συρτάρια τις σταυροφορίες! Να συγκρίνουν δηλαδή το χριστιανικό πολιτισμό του 10ου αιώνα με τον ισλαμικό του 20ου,προκειμένου να επιβεβαιώσουν το σόφισμα περί "πολιτισμικής ισοτιμίας"!

"Αφού τα ίδια έκαναν και οι χριστιανοί πριν χίλια χρόνια,σημαίνει πως οι δυο πολιτισμοί είναι ταυτόσημοι"! Εντυπωσιακό λογικό άλμα,αλλά αναγκαίο μια και επιστρατεύεται για να δικαιολογήσει προειλημμένες πολιτικές επιλογές.

Στην πράξη βέβαια,ελάχιστοι θα πειστούν από το επιχείρημα ότι μια οικογένεια που υποχρεώνει τα θηλυκά της μέλη σε κλειτοριδεκτομή το 2021,είναι πολιτισμικά ισότιμη με τη μέση Ευρωπαϊκή οικογένεια. Ακόμη λιγότεροι θα πιστέψουν ότι ένας Παππούα και ένας Νεοϋορκέζος μπορούν να συγχωνευτούν και να συνυπάρξουν με ευκολία και,ελάχιστοι θα αποδεχτούν πως είναι υποχρέωση του Νεοϋορκέζου στην 5η Λεωφόρο να προσαρμοστεί στα ήθη και έθιμα του Παππούα,αντί για το αντίστροφο!

Γιατί λοιπόν ο δημόσιος λόγος έχει κατακλυστεί από μια κυρίαρχη άποψη περί ισοτιμίας-πολυπολιτισμικότητας και συγχώνευσης πολιτισμών ενώ,οι όποιες επιφυλάξεις διατυπώνονται χαμηλόφωνα; Μα επειδή η πολιτική ορθότητα έχει δαιμονοποιήσει πρώτα τις λέξεις,στη συνέχεια την έκφραση και,τώρα πια επιχειρεί να χειραγωγήσει και τη σκέψη.

Ο νέος ολοκληρωτικά εκκοσμικευμένος πολιτισμός αντιπαθεί κάθε μορφή ταυτότητας (εθνική,θρησκευτική,πολιτισμική κοκ). Στο όνομα της "συμβίωσης",της "ενσωμάτωσης",της "συγχώνευσης",οι άνθρωποι υποβιβάζονται σε όντα δίχως ιστορικό περιεχόμενο!

Οι καταβολές της ιστορίας,των γονέων,των παραδόσεων,των ηθών και εθίμων της κοινότητας,θεωρούνται παρωχημένες αντιλήψεις που εμποδίζουν τον άνθρωπο να προσεγγίσει την απόλυτη ελευθερία! Ποιά είναι αυτή; Ένα όν ανιστορικό-άεθνο-άθρησκο και ενδεχομένως άφυλο (ή πολύφυλο,στα πλαίσια της gender fluidity)! Ο αυτοπροσδιορισμός στην πιο ακραία του έκφραση,γίνεται ένας χαοτικός δικαιωματισμός δίχως πλαίσιο αναφοράς,δίχως δυνατότητα περιγραφής. Ο άνθρωπος είναι πια ένα λάχανο που φύεται τυχαία σ'ένα χωράφι δίχως οικογενειακούς ή κοινωνικούς περιορισμούς,ελεύθερα αναπτυσσόμενο σ'ένα ιστορικό κενό! Τίποτε απ'όσα συμβαίνουν γύρω του δεν έχει "νόημα",η ίδια η ζωή δεν έχει νόημα,προσλαμβάνεται ως ένα τυχαίον συμβάν σ'ένα α-νόητο σύμπαν! Ο μηδενισμός του 19ου αιώνα δε θα μπορούσε να περιγράψει αρτιότερα το ιδανικό του! Αποτελεί ασφαλώς νοητικό παράδοξο,το γεγονός πως το αίτημα για αυτοπροσδιορισμό στην πιο απόλυτή του έκφραση,το κίνημα των ατομικών δικιαωμάτων στην πιο εκστατική του μορφή,θα οδηγήσουν στην αποθέωση του μηδενισμού ως μεταμοντέρνας κυρίαρχης αντίληψης!

Σ'αυτό το σκηνικό,το μόνο που έχει ο άνθρωπος να πράξει,είναι να επιβιώσει έως ότου σημάνει το βιολογικό του τέλος. Δεν υπάρχει οικογένεια,υπάρχουν μόνο άτομα με δικαιώματα που συμβιώνουν κατ'ανάγκη κάτω από την ίδια στέγη και αναζητούν την αυτονόμησή τους από ο,τι περιγράφουν ως πατριαρχική δεσποτεία! Δεν υπάρχουν έθνη,υπάρχουν πολίτες ελευθέρως διακινούμενοι μεταξύ κρατικών οργανισμών,δίχως υποχρέωση απέναντί τους.Δεν υπάρχει τέχνη με αιτήματα διαχρονικότητας,μια και η ιστορία έχει συμπυκνωθεί σ'ένα διαρκές παρόν για το οποίο ο,τι προηγήθηκε και ο,τι θα ακολουθήσει παραμένουν αδιάφορα. Δεν υπάρχουν άντρες και γυναίκες,υπάρχουν υποκείμενα με απαιτήσεις σεξουαλικής πολυποικιλότητας.Στο ίδιο πνεύμα,οι σχέσεις μεταξύ των φύλων περιπλέκονται σε σχέσεις μεταξύ δεκάδων σεξουαλικών παραμέτρων που διατηρούν το δικαίωμα της αέναης μεταβολής (σήμερα είμαι "ο",αύριο είμαι "η",μεθαύριο είμαι "δεν ξέρω/δεν απαντώ".

Μπορεί να υπάρξει ατομική ευθύνη δίχως συνείδηση ταυτότητας; Δίχως το θάρρος του να ισχυριστείς πως "εγώ είμαι εγώ",μπορούν να συγκροτηθούν αξιόπιστες σχέσεις ανάμεσα σ'εσένα και τις πράξεις σου; Και πού ακούστηκε ελευθερία δίχως αίσθηση ατομικής ευθύνης;

Ιδού το τέλος της διαδρομής: η απαίτηση για ολοένα και μεγαλύτερη απελευθέρωση,κατέλυσε την ελευθερία! Οι άνθρωποι απελευθερώθηκαν και το αντίτιμο ήταν να απανθρωποποιηθούν.

Ελευθερία δίχως αίσθηση ορίων,σημαίνει ελευθερία δίχως ιστορικό πλαίσιο αναφοράς,ελευθερία εκτός κοινωνικού χώρου έκφρασης,αντικοινωνική ελευθερία!

Ο ακραίος ατομικισμός στην απόλυτή του έκφραση,δικαιολογεί την αντικοινωνική ατομικότητα εν ονόματι της ελευθερίας!

Οι άνθρωποι συμπεριφέρονται ως μονήρεις Ροβινσώνες,ατομικιστικά επιχειρούντες να επιβιώσουν μέσα σε ένα εχθρικό αρχιπέλαγος! Αντίληψη και αίσθηση κοινότητας,έχουν εκλείψει!

Ο μεγάλος μηδενιστής του 19ου αιώνα Νίτσε,προφήτεψε κάποτε: "η πλάνη μετέτρψε τα κτήνη σε ανθρώπους! Μπορεί η αλήθεια-ως Κίρκη-να τους ξανακάνει κτήνη";

Μια πολύ απαισιόδοξη εικόνα για τον άνθρωπο.Πρωτίστως,μια ιδιαιτέρως απεχθής εικόνα!

Άραγε βρισκόμαστε στο σημείο που η λέξη "ελευθερία" ενεργεί ως Κίρκη;

Δε θέλω να δεχτώ κάτι τέτοιο!

Εν ονόματι του ανθρώπου-όπως τον εκλαμβάνω-το απορρίπτω ως προοπτική...

10/3/2021