Το λυκαυγές του αύριο

Είναι πια σαφές σε όλους πως η Ελλάδα όπως την ξέραμε (καλύτερα, όπως την καταντήσαμε...) σύντομα θα πάψει να υφίσταται.Η κοινωνία της μεταπολίτευσης θα καταρρεύσει μαζί με τις αμαρτωλές της συνήθειες (επιδόματα,υπερπαροχές,υπερτροφικός δημόσιος τομέας,γενικευμένη ανομία,προνομιούχες επαγγελματικές κάστες,εγωτισμός,παντελής έλλειψη κοινωνικής παιδείας,νεπωτισμός,αναξιοκρατία,διαφθορά).

Οι ευθύνες συζητήθηκαν και-κατά τη γνωστή μας συνήθεια-θα εξακολουθούν να συζητούνται μεσούσης της χρεωκοπίας.Η συζήτηση αναπόφευκτα είναι φορτισμένη σε πολλά επίπεδα (ιδεολογικό,κοινωνικό,επαγγελματικό,προσωπικό) και ως εκ τούτου μάλλον δύσκολα θα ανιχνεύσει με νηφαλιότητα τα αίτια της συμφοράς.Αφήνοντας λοιπόν αυτό το χρέος στον "ιστορικό του μέλλοντος",θα επιχειρήσω να σκιαγραφήσω τις βασικές κατευθύνσεις ανοικοδόμησης της νέας Ελλάδας,σύμφωνα με τις δικές μου προτεραιότητες,πάντοτε ανοιχτές στην κριτική φυσικά.

1)Κοινοβουλευτισμός
Η κοινοβουλευτική δημοκρατία,με τις όποιες ατέλειές της,είναι ιστορικά το μόνο πρόσφορο πολίτευμα που εξασφαλίζει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, το δικαίωμα του "εκλέγειν" και την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία.Αυτοί οι παράγοντες από μόνοι τους,μπορεί να μην είναι αρκετοί για να μιλήσουμε για προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου,παρέχουν όμως σημαντικά κίνητρα προς αυτή την κατεύθυνση.
Σε περιόδους πολιτικής-οικονομικής κρίσης,το ιδανικό του κοινοβουλίου (parliamentarism) δέχεται ισχυρές αμφισβητήσεις τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών.
Το φαινόμενο ιστορικά έχει προηγούμενο στη δημοκρατία της Βαιμάρης και η έκλειψη του κοινοβουλίου οδήγησε στην εδραίωση του ναζιστικού ολοκληρωτισμού.
Στην Ελλάδα,παρά τους ιδεολογικούς δογματισμούς,δεν υπάρχουν σε ικανό βαθμό οι χώροι στρατολόγησης των ατόμων που θα ακολουθήσουν ακραίες αντι-κοινοβουλευτικές πρακτικές(όπως τα "τάγματα εφόδου" του Χίτλερ,οι "μελανοχίτωνες" του Μουσολίνι ή οι ακροαριστερές ομάδες "λαικής περιφρούρησης" τύπου "ΟΠΛΑ").Ελπίζω λοιπόν πως δε θα κινδυνεύσει ο Ελληνικός κοινοβουλευτισμός.

2)Νομοκρατία (Rule of the Law) και Ισονομία
Σεβασμός στους νόμους και πιστή εφαρμογή τους.Στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες κάθε νόμος τίθεται υπό την κρίση των πολιτών αλλά η εφαρμογή του δεν αμφισβητείται,θεωρείται δεδομένη.Αν η εφαρμογή του νόμου δημιουργεί στο πολιτικό σώμα εντάσεις,είναι νόμιμη η επανεξέταση ή και αναίρεσή του,αλλά από το νομοθετικό σώμα,δηλαδή το Κοινοβούλιο,όχι από κάθε πολίτη ο οποίος παρανομεί κατά βούληση στις ιδιωτικές του συναλλαγές.Η χώρα μας πλήρωσε ακριβά την απροθυμία της Πολιτείας να εφαρμόσει τους νόμους και την τάση των πολιτών να θεωρούν "αυθαιρεσία" ή "αυταρχισμό" την εφαρμογή του νόμου.
Απαραίτητο συμπλήρωμα της Νομοκρατίας και προυπόθεση για την ιδεολογική αποδοχή της από τους πολίτες,είναι φυσικά η Ισονομία.Καμία εξαίρεση,καμία προνομία ενώπιον του νόμου,ώστε να εμπεδωθεί στον πολίτη στοιχειώδης αίσθηση κανόνων δικαίου.Θεωρώ απαραίτητη,στη νέα Ελλάδα,την κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας,ως θεμελιώδη κίνηση προς την κατεύθυνση της Ισονομίας.

3)Ισολογισμένοι προυπολογισμοί.
Πέρα από ιδεολογικές προκαταλήψεις,η στοιχειώδης λογική επιβάλλει στη χώρα να μην ξοδεύει περισσότερα από όσα παράγει.Αυτό πρακτικά σημαίνει επαναξιολόγηση όλων των δημοσίων εξόδων και κατάργηση των μη παραγωγικών (εξωραισμός του "άχρηστων")υπηρεσιών.Το κράτος βρίθει οργανισμών οι οποίοι ούτε παράγουν τίποτε,αλλά ούτε και προσφέρουν σε επίπεδο κοινωνικής πρόνοιας τίποτε."Οργανισμός Κωπαίδος","Οργανισμός Ολυμπιακών Αγώνων 2004","Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων","Οργανισμός ακινήτων δημοσίου","Αγροφυλακή","Πολεοδομία","ΟΕΔΒ","Οργανισμοί λιμένων" και...και...
Η νέα Ελλάδα,για να ασκήσει κοινωνική πολιτική,συντηρώντας Νοσοκομεία,Σχολεία,Ασφαλιστικούς φορείς,πρέπει να εξοικονομήσει πόρους καταργώντας κάθε άχρηστη δημόσια υπηρεσία.Η αντίληψη πως είναι "κοινωνική πολιτική" το να δανείζεσαι χρήματα για να μισθοδοτήσεις ανθρώπους σε δημόσιους οργανισμούς χωρίς αντικείμενο,επειδή έτσι "καταπολεμάται η ανεργία" υπήρξε ολέθρια.Γέννησε τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα και φόρτωσε το λογαριασμό στις επόμενες γεννιές των Ελλήνων.
Ναι λοιπόν στην κοινωνική πρόνοια,αλλά όχι στη χρησιμοποίηση του κράτους ως "φιλεύσπλαγχνου εργοδότη".Αξιολόγηση των κοινωνικών προτεραιοτήτων (υγεία-παιδεία-κοινωνική ασφάλιση) και υποστήριξή τους σε βάρος των παρασιτικών δημοσίων οργανισμών.

4)Αξιοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα
Χωρίς πολλές αναλύσεις,αξιολόγηση των μαθητών,προώθηση των ικανότερων στην ανώτατη εκπαίδευση και κατάρτιση των λιγότερο ικανών σε τεχνικά επαγγέλματα.Κατάργηση του "συγγράμματος" στα Πανεπιστήμια,κύκλοι σπουδών,σταθερές βάσεις εισαγωγής στις σχολές και όχι κυμαινόμενες ανάλογα με το "πώς έγραψαν" οι υποψήφιοι.Αξιολόγηση των διδασκόντων.
Η Ελλάδα απαξίωσε την παιδεία της επιτρέποντας αθρόες εισαγωγές υποψηφίων σε ΑΕΙ/ΤΕΙ για λόγους τοπικιστικής ψηφοθηρίας ("κάθε πόλη μιά Σχολή")!
Ας επανεφεύρουμε το νόημα της γνώσης,την ανάγκη της εκπαιδευτικής προσπάθειας (η παιδεία εμπεριέχει το παίδεμα),την αξιοκρατική επιβράβευση των αρίστων.
"Δεν κάνουν όλοι οι άνθρωποι για τα γράμματα",δεν είναι ντροπή να το παραδεχτούμε.
Είναι προτιμότερο να εκπαιδεύσουμε σε τεχνικά επαγγέλματα αυτούς τους ανθρώπους παρά να τους χορηγούμε πτυχία ανύπαρκτης ουσίας.
Η επαναφορά της αξιοκρατίας στην εκπαίδευση,νομοτελειακά θα την επαναφέρει και στη δημόσια διοίκηση.Το κράτος θα μεριμνά για τη στελέχωσή του με "αρίστους" και όχι για τη "βολή" των κηφήνων της μεταπολίτευσης.
Θα σταματήσει η αιμορραγία επιστημόνων στο εξωτερικό.
Το νέο διοικητικό/υπαλληλικό προσωπικό θα αποπνέει ποιότητα και παιδεία,αντί αγένειας και "τσαμπουκά".
Αναγκαία επίσης θεωρώ την καθιέρωση "Εθνικού πτυχίου",για την απόκτηση του οποίου οι υποψήφιοι θα δίνουν εξετάσεις αντίστοιχες των Πτυχιακών των Ελληνικών Πανεπιστημίων (ας σταματήσει το ανέκδοτο ΔΙΚΑΤΣΑ).Σε καμία περίπτωση "αυτόματη αναγνώριση" πτυχίων όπως μας ζητά η Ε.Ε.(είναι γνωστη η ποιότητα πτυχίων των διαφορων "κολλεγίων" ανά την υφήλιο).
Αξιοκρατία για όλους και σε κάθε βαθμίδα.

5)Τελευταίος πυλώνας,μη πολιτικός,αλλά ίσως σημαντικότερος όλων η Αλληλεγγύη.
Καμία νομική/διοικητική/πολιτική ρύθμιση δεν μπορεί(ευτυχώς!) να προβλέψει τις λεπτομέρειες που αναφύονται στην καθημερινότητα.Εκεί είναι απαραίτητο το στοιχείο της αλληλεγγύης.Ας την ορίσω ως "αίσθημα εγγύτητας μεταξύ αλλήλων".Δεν τη θέλω ούτε ως κοινωνικό σύνθημα (σοσιαλιστική αλληλεγγύη) ούτε ως θρησκευτική υποχρέωση (χριστιανική αλληλεγγύη),αλλά ούτε ως πολιτική θέσμιση (συμμετοχική δημοκρατία) ή φιλοσοφικό όρο (η συμβιωτική αλληλεγγύη του Χαμπερμας).Τη χρειάζομαι ως δείγμα καθημερινής ανθρωπιάς.Αποφεύγω να την ορίσω με όρους πολιτικούς γιατί αυτό θα την εκφύλιζε σε γραφειοκρατικό ζητούμενο.Την επικαλούμαι με όρους καθημερινής μεταφυσικής (τί άλλο είναι η "ανθρωπιά"?) γιατί δεν μπορώ να την ορίσω,αλλά και δε θέλω να την περιορίσω σε πλαίσια αυστηρών κανονιστικών ρυθμίσεων.
Εγώ που πριν ζητούσα (και ζητώ) Νομοκρατία,τώρα ξαναπροτείνω την ιστορία του αστυνόμου Ιαβέρη στους "Αθλιους" κι επιζητώ αυτό το απροσδιόριστο "κάτι" που συμπληρώνει και "εξανθρωπίζει" τους νόμους.
Αν κανείς υποστηρίξει πως επιχειρηματολογώ σε σαθρό έδαφος επικαλούμενος μεταφυσικούς όρους ("ανθρωπιά"),θα συμφωνήσω,αλλά θα του υπενθυμίσω πως για κάθε έθνος είναι αναγκαία μια παραμυθία.Δίχως το μύθο που μας διαφοροποιεί από τους άλλους,είναι δύσκολη η συγκρότηση εθνικής ταυτότητας.Μακριά από εμένα κάθε υπόνοια εθνικιστικών εξάρσεων ή πατριδοκαπηλίας.Δεν είμαστε "ανώτερο έθνος" ούτε "περιούσιος λαός",αλλά πρέπει να προτείνουμε ένα στοιχείο ιδιομορφισμού,ένα icon, ένα brand-name. Ας είναι αυτό η αλληλεγγύη!
Καταλαβαίνω πως το τελευταίο αυτό ζητούμενο είναι εξόχως ασαφές,γι'αυτό και θα επικαλεστώ ένα προσωπικό παράδειγμα.
Πριν από χρόνια,ένας θείος μου-μακαρίτης πια-επισκέφθηκε την Κέρκυρα με τη Γερμανίδα γυναίκα του.Στο παλιό λιμάνι,τους υποδέχτηκε η γιαγιά μου (ο Θεός να την αναπαύει),τους έδωσε τα κλειδιά του σπιτιού,το αυτοκίνητο του άλλου θείου και χρήματα(ελληνικές δραχμές) για τα πρώτα τους έξοδα.Μπροστά στην έκπληκτη Γερμανίδα,ο Βασίλης κραύγαζε θριαμβευτικά.
"Σου κάνει εντύπωση έ,τα'χασες καημένη μου.
Τί νομίζεις πώς είναι εδώ,Γερμανία? Είμαστε Ελληνες μωρέ εμείς,αδέρφια"!

"Αδέρφια,Ελληνες"
Ας είναι αυτή η παρακαταθήκη της αλληλεγγύης του αύριο.

26/10/2011