Περί γενοσήμων (generics)

Με αφορμή την αναστάτωση που έχει προκληθεί σε ο'τι αφορά τα γενόσημα φάρμακα (φάρμακα-ακριβή αντίγραφα των πρωτοτύπων),θα επιχειρήσω μια προσωπική τοποθέτηση υπό μορφή ερωταποκρίσεων:

1)Είναι τα γενόσημα επικίνδυνα?
Οχι βέβαια! Για να είμαι ακριβής,είναι εξίσου ασφαλή με τα πρωτότυπα φάρμακα,όπως αποδεικνύει η καθημερινή τους κατανάλωση από εκατομμύρια ασθενείς ανα τον κόσμο.Κανένα φάρμακο,φυσικά δεν είναι καθολικά αποδεκτό από τον ανθρώπινο οργανισμό.Το ίδιο φάρμακο που εγώ δέχομαι χωρίς επιπλοκές,σ'εσένα μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση.Αυτό ισχύει τόσο για τα γενόσημα,όσο και για τα πρωτότυπα.Και βέβαια,αρμόδιος να αντιμετωπίσει τις φαρμακευτικές επιπλοκές είναι ο θεράπων ιατρός ή αν αυτός αδυνατεί,άλλος ιατρός!

2)Είναι τα γενόσημα αποτελεσματικά?
Ασφαλώς! Η αποτελεσματικότητά τους ποικίλλει βέβαια,ανάλογα με την περιεκτικότητα της δραστικής ουσίας,αλλά και τα έκδοχα που συμπληρώνουν το χάπι και επηρεάζουν την απορρόφησή του από το γαστρεντερικό σωλήνα.Σε γενικές γραμμές,η δραστικότητα είναι ικανοποιητική,όπως μπορεί ο ιατρός να αξιολογήσει από την καθημερινή πρακτική του.Το ποιό γενόσημο υπερέχει ως προς τη δράση του έναντι των άλλων,πάλι αρμόδιος να το πει είναι ο κλινικός ιατρός που τα χρησιμοποιεί!

3)Είναι τα γενόσημα φθηνότερα?
Σε γενικές γραμμές,ναι,αν και η τιμολόγηση των φαρμάκων στην Ελλάδα γίνεται από τον ΕΟΦ.Οι τιμές δηλαδή δεν καθορίζονται από την αγορά και το συσχετισμό προσφοράς/ζήτησης,αλλά από τον κρατικό οργανισμό αναφοράς.Προσωπικά πιστεύω πως,η αγορά υπό συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού, θα οδηγούσε σε φθηνότερα φάρμακα,αλλά οι κυβερνήσεις-όχι μόνο στην Ελλάδα-έχουν την τάση να παρεμβαίνουν στη διαμόρφωση των τιμών για πολιτικούς λόγους.

4)Γιατί υπάρχουν τόσο πολλά γενόσημα στην Ελληνική αγορά?
Επειδή το περιθώριο κέρδους για όποιον ασχολείται με την παρασκευή/εισαγωγή/διάθεση φαρμάκων είναι υψηλό,παρά τις αλλεπάλληλες μειώσεις τιμών που έχει επιβάλλει ο ΕΟΦ τα τελευταία χρόνια.

5)Υπάρχει οικονομική συναλλαγή μεταξύ ιατρών και φαρμακευτικών εταιρειών?
Ασφαλώς και υπάρχει και το γνωρίζουν όλοι.Πρόκειται για έναν απλό τρόπο προώθησης των φαρμάκων εκ μέρους των εταιρειών.Προσεγγίζονται ιατροί σε καίριες θέσεις (ιατροί-κλειδιά) με δυνητικό όγκο συνταγογράφησης (π.χ διευθυντές νοσοκομειακών κλινικών,ιατροί ΙΚΑ) και δελεάζονται με μπόνους για να συνταγογραφήσουν συγκεκριμένα σκευάσματα.Τα μπόνους περιλαμβάνουν ταξίδια,συμμετοχές σε συνέδρια,παροχές σε είδος ή σε χρήμα.

6)Είναι η συναλλαγή αυτή νόμιμη?
Κατά κανόνα όχι! Αν εξαιρεθούν οι περιπτώσεις νόμιμων παραστατικών και εκδόσεως αποδείξεων,οι περισσότερες συναλλαγές δεν υπόκεινται σε φορολογικό έλεγχο (κοινώς αφορούν "μαύρο χρήμα").

7)Είναι η συναλλαγή "θεμιτή" ή "ηθική"?
Η απάντηση εξαρτάται από την αντίληψη του καθενός.Προσωπικά πιστεύω πως μια τέτοια συναλλαγή είναι απολύτως θεμιτή ως πολιτική προώθησης προιόντων,υπό τον όρο πως το κόστος αγοραπωλησίας του προιόντος το επωμίζεται ο καταναλωτής.Εδώ όμως,πρόκειται για ένα προιόν που το πληρώνει ο κρατικός προυπολογισμός,δηλαδή οι φορολογούμενοι! Αρα,πρόκειται για αθέμιτη συναλλαγή,εφόσον επιβαρύνει ανθρώπους που δε μετέχουν οικειοθελώς στην αγοραπωλησία του φαρμάκου! Επιπλέον,συνιστά μέρος της παραοικονομίας,δηλαδή της διακίνησης μη-φορολογητέου χρήματος,άρα το κράτος τη θεωρεί παράνομη.

8)Γράφονται γενόσημα στην Ελλάδα?
Ναι,καθημερινά κι εγώ ο ίδιος τα συνταγογραφώ.

9)Γιατί,στην Ελλάδα,υστερούν σε ποσοστό έναντι των πρωτοτύπων,τα γενόσημα?
Πιθανολογώ πως αυτό συμβαίνει επειδή οι ιατροί-κλειδιά ( βλ.5) προτιμούν,κατά πλειοψηφία, τα πρωτότυπα.Επιπλέον,πολλοί νέοι γιατροί,εν τη αφελεία τους ή επειδή τελούν ακόμη υπό καθεστώς "ακαδημαικού γοήτρου",θεωρούν τα γενόσημα υποδεέστερα φάρμακα.

10)Γιατί,οι γιατροί του ΙΚΑ συνταγογραφούν συνήθως γενόσημα?
Ανήκουν στη μειοψηφία των ιατρών-κλειδιών.

11)Υπάρχει τρόπος να μειωθεί το κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης?
Ναι! Ο απλούστερος είναι να περοριστεί η κρατική συμμετοχή στη δαπάνη του φαρμάκου.Εκεί που ο ασφαλισμένος πληρώνει το 10% ή 25% ή 0% του φαρμάκου και το κράτος το υπόλοιπο,τα ποσοστά συμμετοχής των ασφαλισμένων να αυξηθούν! Φυσικά,καμία κυβέρνηση δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο,είναι πολιτικά επώδυνο,αλλά ίσως είναι ο μοναδικός τρόπος μείωσης της δαπάνης και εξορθολογισμού της φαρμακευτικής κατανάλωσης.

12)Η συνταγογράφηση φαρμακευτικής ουσίας
α)θα μειώσει το κόστος?
 δε βλέπω πώς θα επιτευχθεί κάτι τέτοιο
β)θα "σπάσει" το (5)?
ναι,αλλά θα το μεταφέρει μεταξύ εταιρειών/φαρμακοποιών.Σ'αυτό μάλλον ελπίζει ο ΦΣΑ και το ζητά επιτακτικά!
γ)θα οδηγήσει σε εισαγωγή φαρμάκων από την Ινδία?
ενδεχομένως ναι! Δε βλέπω το λόγο γιατί όχι! Τα εργοστάσια στην Ινδία λειτουργούν με διεθνή στάνταρ και άλλωστε ο ΕΟΦ πραγματοποιεί δειγματοληπτικούς ελέγχους (οφείλει τουλάχιστον...)
δ)θα οδηγήσει σε ελλείψεις στην αγορά?
 Αυτό θα συμβεί εάν το κράτος-προσπαθώντας να σπάσει το 12β-επιβάλλει στο φαρμακείο μια λίστα φθηνών φαρμάκων.Τούτο εκ των πραγμάτων θα αποκλείσει τα ανταγωνιστικά φάρμακα απ'την αγορά,θα οδηγήσει πολλές επιχειρήσεις σε πτώχευση,θα εκτοξεύσει την ανεργία στο χώρο,θα εξαναγκάσει όσες επιχειρήσεις παραμείνουν να στραφούν σε αγορές του εξωτερικού για να επιβιώσουν,άρα θα οδηγηθούμε σε αποσύρσεις προιόντων απ'την αγορά και ελλείψεις φαρμάκων.Μεσοπρόθεσμα,θα δημιουργηθούν συνθήκες ολιγοπωλίου φαρμάκων,άρα οι τιμές θα εκτοξευθούν.Θα υπάρξει δηλαδή ένας συνδυασμός ελλείψεων φαρμάκων/ακριβών φαρμάκων και μαύρης αγοράς στην οποία θα αναζητούνται όσο φάρμακα λείπουν! Αν αυτό σας θυμίζει συνθήκες ΕΣΣΔ...συμφωνώ απόλυτα μαζί σας! Ο κρατικός σχεδιασμός επί της αγοράς,οδηγεί νομοτελειακά στη σοβιετία! Ας μην ξεχνάμε όμως πως μας κυβερνούν σοσιαλιστές!

13)Τί λύση προτείνεις?
Απάντησα στο (11):μετακύλιση του κόστους στους ασφαλισμένους! Ενα χρεωκοπημένο κράτος δεν έχει άλλη επιλογή.Αλλά-φυσικά-θα επιμείνουν σε γραφειοκρατικές ακροβασίες,ως συνεπείς σοσιαλδημοκράτες,στο όνομα δήθεν της προάσπισης του "κράτους πρόνοιας".Απαραίτητη επίσης,για τη μείωση της τιμής του φαρμάκου,είναι η έκθεσή του σε συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού και η απόσυρση του ΕΟΦ από την τιμολόγησή του.Αυτό κι αν δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί!

14)"Εσύ,ρε φίλε,τα παίρνεις απ'τις εταιρείες"?
Θα ήθελα,αλλά δεν ασχολούνται μαζί μου,δεν είμαι ιατρός-κλειδί!

15)Πρέπει ο φαρμακοποιός να παρεμβαίνει στη συνταγή?
Μόνο σε συνεννόηση με τον ιατρό που την εξέδωσε και εφόσον ο τελευταίος εγκρίνει την τροποποίηση.

16)Δηλαδή ο κύριος υπεύθυνος για την επιλογή του φαρμάκου ποιός είναι?
Ο γιατρός φυσικά,εδώ και 2.500 χρόνια!

17)Οταν παίρνω φάρμακο απ'το φαρμακείο,χωρίς συνταγή παρανομώ?
Δεν το γνωρίζω,σίγουρα όμως αυθαιρετείς τόσο εσύ όσο και ο φαρμακοποιός!

18)Και γιατί μετά,ο γιατρός μου το γράφει?
Κακές συνήθειες,άλλων εποχών,που θα εκλείψουν σύντομα! 

Τέλος,μια γενική παρατήρηση: οι δαπάνες υγείας,θα αυξάνονται συν τω χρόνω,στις δυτικές κοινωνίες.Τούτο οφείλεται στη γήρανση του πληθυσμού,στην αύξηση του μέσου όρου ζωής,στο κόστος των νέων φαρμάκων και της έρευνας που προυποθέτουν.Η διατήρηση της ζωής έχει κόστος! Η βελτίωση της ποιότητας της ζωής επίσης! Ολα αυτά,πλήττονται,σε μια χρεωκοπημένη χώρα.
Καιρός να αναγνωρίσουμε αυτό το αναποφευκτο γεγονός και να προετοιμαστούμε για να το αντιμετωπίσουμε,κάνοντας θυσίες εκεί που μπορούμε (φαρμακο-κατανάλωση,διαγνωστικές εξετάσεις).Καμία κυβέρνηση,κανένας κεντρικός σχεδιασμός,δεν μπορεί να οδηγήσει σε αξιόπιστες λύσεις.Ο καθένας μας,ατομικά,οφείλει σε συνεννόηση με το γιατρό του,να εκλογικεύσει τις υγειονομικές του ανάγκες (φάρμακα-εξετάσεις-θεραπείες).
Προσωπικά,ήδη το πράττω στο ιατρείο μου και βρίσκω κατανόηση από τους ασφαλισμένους.
Πρέπει-οι γιατροί-να υιοθετήσουμε μια πιο φειδωλή προσέγγιση απέναντι στη συνταγογράφηση και τις διαγνωστικές εξετάσεις,ακόμη κι αν αυτό μας στοιχίζει οικονομικά!
Το μακροπρόθεσμο όφελος για τον ασθενή,αλλά και τη δύστυχη χώρα,θα μας αποζημιώσει!

1/3/2012