Το εν λόγω αποφθεγματικού χαρακτήρα σύνθημα, αποθεώνει σε σχετικό άρθρο της η Ρέα Βιτάλη εδώ .
Το σύνθημα ηχεί εύλογο,ειδικά σε αντιδιαστολή με το παλαιότερο "νόμος είναι το δίκιο του τάδε (εργάτη,αγρότη,φοιτητή,οποιουδήποτε ιδιώτη κλπ)",υπό την έννοια πως προκρίνει μια γενικότερη αντίληψη του Νόμου σε σχέση με την "εξειδικευμένη" ερμηνεία του την οποία χρόνια τώρα επιχειρούν οι κάθε λογής συντεχνίες/ιδιώτες/ομάδες πολιτών, για προφανείς ιδιοτελείς σκοπούς.
Ωστόσο,η σύνδεση που επιχειρεί-του Νόμου με το "δίκιο"-επειδή ακριβώς η έννοια του "δίκιου" είναι σχετική,μας οδηγεί ξανά στο αδιέξοδο της υποκειμενικής ερμηνείας του Νόμου.
Αν ο καθένας μας αποφασίζει με βάση την προσωπική περί δικαίου αντίληψή του "τί είναι Νόμος", τότε η ιδιωτική ερμηνεία/εφαρμογή του Νόμου γενικεύεται και αποκτά θεωρητική υπόσταση.
Σε μία χώρα στην οποία ο Νόμος δεν εφαρμόζεται,λόγω ακριβώς της εθιμικά κατοχυρωμένης "ιδιωτικής" ή/και "συντεχνιακής" ερμηνείας του,το πρόβλημα δε λύνεται αν το ανάγουμε στην αφηρημένη έννοια του "δικαίου".
Διαφωνώ λοιπόν με το εύρημα Ψαριανού και υποστηρίζω πως "Νόμος είναι ό'τι γράφει ο Νόμος"!
Ταυτολογία εκ πρώτης όψεως,αλλά αδυνατώ να προσφύγω σε άλλον ορισμό.
Η ερμηνεία των Νόμων,αποτελεί ζήτημα νομικής αντιπαράθεσης και όχι ζήτημα ιδιωτικής επιλογής!
Τουλάχιστον,αν θέλουμε να ζούμε σε κράτος δικαίου,δηλαδή σε κράτος με θεσμική νομική ισχύ και όχι κράτος αυθαίρετων αποφάσεων.
Η σύνδεση του Νόμου με τη "δικαιοσύνη" αποτελεί διαχρονική επιδίωξη ως ιδανικό,αλλά έχει καταστεί σαφές πως είναι μάλλον θεωρητική επινόηση.
Πρώτον,επειδή η έννοια της "δικαιοσύνης" υπόκειται όχι μόνο σε υποκειμενικές διαφορετικές προσεγγίσεις αλλά και σε ιστορική εξέλιξη.Ο'τι θεωρούσε "δίκαιο" η Ελληνική κοινωνία του 19ου αιώνα,είναι μάλλον ασύμβατο με την περί δικαίου αντίληψη του ίδιου λαού εκατό χρόνια αργότερα.
Δεύτερον,επειδή στις κοινωνίες στις οποίες υπάρχουν θεσμοί,η ίδια η έννοια του "δικαίου" έχει ενσωματωθεί στο εκάστοτε θεσμικό πλαίσιο και αντανακλά τις επικρατούσες-στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία- πολιτικές αντιλήψεις περί δικαιοσύνης.Με άλλα λόγια η "δικαιοσύνη" στις πολιτικές κοινωνίες είναι πολιτική και όχι μεταφυσική έννοια και διαμορφώνεται από την αλληλεπίδραση των πολιτικών αντιλήψεων της δεδομένης κοινωνίας.
Αν ο Νόμος αντιστοιχούσε κάθε φορά στην περί δικαίου αντίληψη της κοινωνίας,δε θα υπήρχε λόγος να υπάρχει νομοθετική διαδικασία.Η κοινωνία θα ήταν ένα στατικό μόρφωμα,υποκείμενο σε ένα αμετάβλητο νομικό πλαίσιο υφιστάμενο στο διηνεκές...
Τέτοιες κοινωνίες νομοθετικής αδράνειας,ιστορικά έχουν υπάρξει και αντιστοιχούν σε καθεστώτα πολιτικού ή θρησκευτικού ολοκληρωτισμού.
Ευτυχώς όμως,οι ζωντανοί οργανισμοί που συγκροτούν τις υπόλοιπες κοινωνίες διαρκώς εξελίσσονται και,μαζί μ'αυτούς,εξελίσσονται και οι κοινωνικοί θεσμοί.
Οι Νόμοι λοιπόν αλλάζουν προσαρμοζόμενοι στις κοινωνικές απαιτήσεις.
Αλλά, η διαδικασία αλλαγής των Νόμων,προβλέπεται από άλλους Νόμους ήδη υφιστάμενους.
Εν προκειμένω,στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες-όπως η Ελλάδα-οι Νόμοι αλλάζουν από το νομοπαρασκευαστικό θεσμικό σώμα,δηλάδή το κοινοβούλιο.
Μέχρι τότε,μπορούν να αμφισβητηθούν από οποιονδήποτε πολίτη,αλλά δεν μπορούν να ακυρωθούν από κανέναν!
Η αντίληψη πως "οι Νόμοι ακυρώνονται έμπρακτα στο πεζοδρόμιο από τα κοινωνικά κινήματα" αντιστοιχεί μεν σε μια υπαρκτή ιδεολογική εκδοχή,αλλά υπονομεύει τη λειτουργία του κοινοβουλίου ως θεσμού.
Είτε λοιπόν αποδεχόμαστε πολιτικά την κοινοβουλευτική διαδικασία, είτε την αμφισβητούμε εν ονόματι άλλων μορφών πολιτικής δράσης.
Το να πατάμε και στις δυο βάρκες,ανάλογα με τη συγκυρία,υποδηλώνει πολιτικό οπορτουνισμό και διαμορφώνει πολίτες καιροσκόπους.
Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητο ένα σχόλιο περί "πολιτικής ανυπακοής".
Η έμπρακτη "πολιτική ανυπακοή",όπως την περιέγραψε ο Thoreau, προϋποθέτει την αποδοχή των νομικών κυρώσεων από πλευράς του "ανυπάκουου".Ο ανυπάκουος,επιδιώκει την ποινή ώστε να καταστήσει έμπρακτα σαφές το αποτέλεσμα του- κατ'αυτόν- άδικου Νόμου.Καμία σχέση δηλαδή με την πρακτική των κοινωνικών αμφισβητιών που εναντιώνονται κατ'αρχήν στο κοινωνικό σύστημα.,αλλά στη συνέχεια προστρέχουν στη νομική του προστασία....
Όλη αυτή η θεωρητικολογία,γίνεται επειδή οι κοινωνικές της επιπτώσεις είναι ιδιαίτερα σοβαρές .
Είτε δηλαδή θα προκρίνουμε την πιστή εφαρμογή των Νόμων,ακόμη και αυτών που δεν μας αρέσουν και θα υποστηρίξουμε την κοινοβουλευτική διαδικασία μεταβολής τους,είτε θα επιλέξουμε την ιδιωτική ερμηνεία κάθε Νόμου και άρα την επιλεκτική εφαρμογή του οσάκις κρίνουμε ότι δε θίγει τα συμφέροντά μας.Αυτό,μπορούμε κάλλιστα να το πράξουμε εν ονόματι του "δίκιου" (του δικού μας φυσικά)!
Αφήνω στον αναγνώστη να εκτιμήσει ποιά επιλογή είναι πολιτικά προσφορότερη και τί είδους κοινωνικές συνθήκες διαμορφώνει.
Προσωπικά,επειδή ζω σε μια χώρα που δεν εφαρμόζει τους Νόμους και επειδή εκτιμώ πως η ιδιωτική ερμηνεία του Νόμου προάγει συνθήκες κοινωνικής βίας όπως αυτή που βιώνουμε στην Ελλάδα δεκαετίες τώρα,επιλέγω "την κουρτίνα ένα": Νομοκρατία και κοινοβουλευτική διαδικασία μεταβολής των Νόμων.
Αλλά,πολύ φοβάμαι πως και σ'αυτό το ζήτημα,ανήκω στους μειοψηφούντες...
19/6/2012
No comments:
Post a Comment