A.B: "δεν είναι συμβατή η πολυτέλεια με έναν αναρχικό,όταν οι άνθρωποι ζουν μέσα στη φτώχεια"
E.G: "μα τα όμορφα πράγματα,δεν είναι πολυτέλειες,είναι αναγκαιότητες.Η ζωή θα ήταν ανυπόφορη χωρίς αυτά" του απάντησα κι όμως βαθιά μέσα μου ένιωθα πως είχε δίκιο: οι επαναστάτες θυσιάζουν την ίδια τους τη ζωή,γιατί όχι και τις ομορφιές της?
Η τυπική σοσιαλιστική σκέψη θεωρεί πως υπάρχει στον κόσμο απόλυτη επάρκεια αγαθών για όλους και το μόνο που αρκεί να γίνει είναι αναδιανομή του πλούτου προς όφελος των φτωχότερων στρωμάτων.Υπό αυτό το πρίσμα,ο πολυτελής βίος, η επιδίωξη της πολυτέλειας,συμβάλλουν στη διαιώνιση της υφιστάμενης ανισότητας και δυσχεραίνουν την κοινωνική δικαιοσύνη που οι σοσιαλιστές επαγγέλλονται.Η πολυτέλεια λοιπόν είναι έννοια ηθικά αποδοκιμαστέα.
Τυπική έκφραση αυτής της αντίληψης αποτελεί το αρχέτυπο ενδυμασίας και συμπεριφοράς που εκπροσωπεί το "ταγάρι"!
Εκατοντάδες-αριστεροί-διανοούμενοι αποκηρύσσουν τις ανέσεις της αστικής ζωής και υιοθετούν έναν "εναλλακτικό τρόπο ζωής" με κοινό τόπο τις αναφορές στη μητέρα-φύση και την ηθική απαξίωση των "ανέσεων της μπουρζουαζίας"...
Οι κώδικες του ταγαριού είναι τυποποιημένοι:
-Όχι στο αυτοκίνητο,ναι στο περπάτημα/ποδήλατο.
-Όχι στο ξενοδοχείο,ναι στο κάμπινγκ.
-Όχι στις πλαστικές καρέκλες,ναι στις ξύλινες.
-Όχι στα τακούνια,ναι στα σανδάλια (ή και ξυπόλητες)!
-Όχι στο κομμωτήριο,στην αποτρίχωση,στα αρώματα,σε ό'τι συνιστά το γυναικείο καλλωπισμό,ναι στη "φυσική ομορφιά" (και στο "φυσικό άρωμα")...
-Όχι στο κλαμπ,ναι στο καφενείο! Αλλά και εκεί,όχι στα χαρτιά,ναι στο τάβλι!
-Όχι στα πούρα,ναι στα στριφτά!
-Όχι στις γραβάτες,ναι στα γιλέκα!
-Όχι στη Μύκονο,ναι στην Αντίπαρο...
Ο κατάλογος είναι ατελείωτος.Ένα πλήθος σύμβολα της καθημερινής ζωής,χρησιμοποιούνται για να "δηλωθεί μια πολιτική θέση"! Θα το ονόμαζα lifestyle της ιδεολογίας, μια μορφή "ΚΛΙΚ" του αριστερισμού.
Κοινό χαρακτηριστικό της ταγάρικης αντίληψης,η έμφυτη αγάπη προς τον "ευγενή άγριο" της προϊστορίας και η απόλυτη απέχθεια για τον "αλλοτριωμένο μπουρζουά".
Σε πρακτικό επίπεδο,αυτό μεταφράζεται συχνότατα σε κακές σχέσεις με το σαπούνι!
Αλλά,το ζήτημα δεν είναι να καταγράψουμε τη γραφικότητα του ταγαριού.Κάθε άποψη είναι σεβαστή και κάθε άνθρωπος δικαιούται να υιοθετεί τα πρότυπα συμπεριφοράς που τον εκφράζουν.
Το θέμα μας είναι η πολυτέλεια.
Ήδη η Emma Goldman δείχνει να εκφεύγει της σοσιαλιστικής ορθοδοξίας και αντί του μίζερου εξισωτισμού εν μέσω φτώχειας,να αναζητά στην πολυτέλεια το στοιχείο που ομορφαίνει τη ζωή,επιθυμώντας μια μελλοντική κοινωνία όχι μόνο ισότητας αλλά και όμορφων πραγμάτων.Μία κοινωνία ισότητας εν μέσω πλούτου δηλαδή! Πρόκειται ασφαλώς για γοητευτική ουτοπία,αλλά είναι ένας οραματισμός απείρως θελκτικότερος απ'αυτόν που έχει αποδεχθεί ο Berkman και ο οποίος-δυστυχώς-ήταν αυτός που ιστορικά υλοποιήθηκε οποτεδήποτε εγκαθιδρύθηκε ο σοσιαλισμός...
Η Emma μοιάζει ειλικρινής ανθρωπίστρια ως προς τις προθέσεις της.Το σφάλμα της-κατά τη γνώμη μου-βρίσκεται στη θεωρητική της ανάλυση.
Μερικές δεκαετίες αργότερα,ο Ludwig von Mises θα το αναδείξει εύστοχα: "το πολυτελές προιόν είναι αρχικά προνόμιο των πλούσιων αλλά σταδιακά,δίνει το ερέθισμα στους παραγωγούς να μαζικοποιήσουν την παραγωγή του ρίχνοντας το κόστος του και κάνοντάς το προσιτό στα κατώτερα στρώματα.Ολόκληρη η πορεία του πολιτισμού ακριβώς σ'αυτή την εξέλιξη στηρίζεται: η πολυτέλεια του σήμερα γίνεται η αναγκαιότητα του αύριο"!
Δεκάδες τα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τον Mises.
Από το αυτοκίνητο ως το πιο πρόσφατο,το κινητό τηλέφωνο,το αρχικά δυσπρόσιτο πολυτελές προιόν μετατράπηκε σε προιόν καθημερινής χρήσης για όλους.
Ο Mises δε μασάει τα λόγια του: "μόνο στον καπιταλισμό,όπου κάθε άτομο αποφασίζει το ίδιο το τί θα καταναλώσει και όπου ο καταμερισμός της εργασίας καθιστά δυνατή τη μαζική παραγωγή ενός προϊόντος είναι δυνατή αυτή η εξέλιξη.Σε μια σοσιαλιστική κοινωνία όπου η κατανάλωση αποφασίζεται από τους κρατούντες και η παραγωγή ρυθμίζεται απ'αυτούς, δεν μπορεί να υπάρξει το ερέθισμα της προόδου που δίνει η ατομική επιλογή (μεταξύ άλλων και της πολυτέλειας)"!
Η πολυτέλεια αποτελεί ερέθισμα για κοινωνική πρόοδο σε περιβάλλον καπιταλιστικής κοινωνικής οργάνωσης.
(Ludwig von Mises- "Socialism.an economic and sociological analysis").
Συχνότατα αποστρεφόμαστε τον πλούσιο που επιδεικνύει τα gadgets του.Ωστόσο,το να μετατρέπουμε την προσωπική μας ενόχληση σε απόρριψη των προϊόντων της πολιτισμικής εξέλιξης,συνιστά προφανή αστοχία: μας ενοχλεί ο γάιδαρος και χτυπάμε το σαμάρι...
Πάντοτε θα υπάρχουν επιδειξιομανείς οιηματίες πλούσιοι και φτωχοί.Απλώς οι πρώτοι έχουν περισσότερες δυνατότητες έκφρασης των συμπλεγμάτων τους.
Το κρίσιμο ερώτημα όμως είναι με ποιόν τρόπο εξυπηρετείται προσφορότερα το συμφέρον της κοινωνίας: απορρίπτοντας τον πλούτο και τα παράγωγά του ή κατευθύνοντας την παραγωγή προς την ικανοποίηση της ζήτησης των πολλών?
Προφανώς η δεύτερη επιλογή εξασφαλίζει μεσοπρόθεσμα μεγαλύτερη συμμετοχή των πολλών στα προϊόντα που αρχικά αποτελούν προνόμιο των πλουσίων.
Πρόκειται για κρίσιμη κοινωνική επιλογή!
Από καθαρά οικονομική σκοπιά,η οπτική του Mises δίνει ικανοποιητικότερο κοινωνικό αποτέλεσμα από τις οραματικές διακηρύξεις των σοσιαλιστών!
Αυτό βέβαια,μου πήρε χρόνια να το κατανοήσω και είναι σε κάποιο βαθμό κατανοητό: οι νέοι ανταποκρίνονται ευκολότερα στο συναίσθημα που διεγείρει η συνθηματολογία.Η αναλυτική σκέψη,έρχεται αργότερα.
Αποδεκτή και ηθικά αποενοχοποιημένη λοιπόν η πολυτέλεια για τους λόγους που περιγράψαμε.
Σε ψυχολογικό επίπεδο,αυτό μας οδηγεί σε μια άλλου επιπέδου λύτρωση: στον εξορκισμό της μίζερης αντίληψης της ζωής,της ανθρωπολογίας της αντι-διασκέδασης ,του μπολιάσματος της ζωής με ενοχές εν ονόματι των υψηλών ιδανικών που-δήθεν-θίγονται οποτεδήποτε χαιρόμαστε τη ζωή.
Η πουριτανική ηθική είναι κοινή στο σοσιαλιστικό και χριστιανικό ιερατείο.Δεν είναι ίδιον του καπιταλισμού (παρά τη γνωστή εργασία του Max Weber, "Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού").Τη συναντούμε και στους σοσιαλιστές!
Θυμηθείτε πώς "διασκεδάζουν" τα "ταγάρια": ταβέρνα,ρετσίνα,κάπνα,καημοί στον μπαγλαμά και "κακούργα κενωνία"! Τρελό κέφι πραγματικά...
Οτιδήποτε πραγματικά θυμίζει διασκέδαση έχει εξοριστεί στο όνομα της "ιδεολογικοποιημένης ψυχαγωγίας".Δεν υπάρχει χώρος για κάτι ιδεολογικά ουδέτερο,πρέπει κάθε τραγούδι να έχει συγκεκριμένο νόημα,να παραπέμπει σε συγκεκριμένη ιδεολογία,να δίνει αντίστοιχα μηνύματα.
Με τέτοια προαπαιτούμενα,ο αυθορμητισμός πάει περίπατο,η διασκέδαση αποκτά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά,μετατρέπεται σε κατήχηση...
Έχετε δει κνίτη ή ρηγά να γλεντάνε? Αν ναι,μάλλον θα πρόκειται για "ρεφορμιστές"...
Ναι λοιπόν στην πολυτέλεια,ναι στο περιττό,ναι στην απόλαυση της καθημερινότητας δίχως ενοχές.
Κάθε άνθρωπος πρέπει να επιλέγει ελεύθερα τον τρόπο ζωής του σεβόμενος τους κανόνες κοινωνικής συμβίωσης ,όντας ανεπηρέαστος από τον ηθικό έλεγχο των λογής ιερατείων (θρησκευτικών/κομματικών).
Η κατανάλωση ουίσκυ δεν αυξάνει τη φτώχεια,ακριβώς όπως η κατανάλωση ρετσίνας δεν τη μειώνει.
Οι πολιτικές όμως που συμβάλλουν στην καταπολέμησή της εμπεριέχουν την αποδοχή του ουίσκυ στον ίδιο βαθμό με τη ρετσίνα.
Αντίθετα,όσοι δαιμονοποιούν το ουίσκυ χάριν της ρετσίνας οραματίζονται την εξάλειψη του πλούτου ως μέσον για την εξάλειψη της φτώχειας.
Η ιστορία όμως απέδειξε πως η έκλειψη του ουίσκυ νομοτελειακά οδηγεί στην καθολικότητα της φτώχειας (δίχως καν ρετσίνα)...
Ας πιούμε λοιπόν ένα ποτό ακούγοντας Bryan Ferry...
ΥΓ To Red Breast είναι ένα εξαιρετικό ιρλανδέζικο ουίσκυ που συνιστώ ανεπιφύλακτα σε σοσιαλιστές και μη...
26/6/2012
No comments:
Post a Comment