True...masterpiece

Το περασμένο καλοκαίρι είδα το "True Grit",το γουέστερν με τον Jeff Bridges και αρκετά σημαντικό cast (Matt Damon,Josh Brolin,Barry Pepper) και σκηνοθεσία αδελφών Cohen.
Είμαι λάτρης των western από παιδί .
Η θεματολογία τους,το σκηνικό,η ηθογραφία τους με γοητεύουν.
Το πρωτογενές σενάριο των "καλών λευκών" και "κακών ερυθρόδερμων",υπήρξη η πρώτη παιδική μου εντύπωση.
Αργότερα,προστέθηκαν οι "καλοί και οι κακοί λευκοί",οι υπερήρωες-στα όρια του γκροτέσκο των spaghetti-western, τα εναλλακτικά western των 60's που "αποκαθιστούσαν τους Ινδιάνους" (στο γενικότερο πνεύμα των 60's), αλλά και ορισμένα "σκοτεινά-αντιηρωικά" γουέστερν (όπως ο "σιωπηλός καβαλλάρης" με τον Clint Eastwood-πρωταγωνιστή δαίμονα).

Στις αρχές των 70's,το είδος άρχισε να παρακμάζει σταθερά.Υπήρξαν τα spaghetti του Sergio Leone και σταδιακά η έκλειψη...
Η μεταμοντέρνα εποχή περιφρόνησε το βουκολικό σκηνικό των western, ενώ ήδη, η γενοκτονία των Ινδιάνων είχε στιγματιστεί από φιλελεύθερους και σοσιαλιστές και τα western της πρώτης εποχής θεωρήθηκαν politically incorrect.
Φυσικά,όσο απλοικά παραπλανητικό είναι το σχήμα "καλός λευκός-κακός ερυθρόδερμος",αλλο τόσο παραπλανητική είναι η συνολική καταδίκη των western ως δήθεν απολογητών της Ινδιάνικης γενοκτονίας.
Υπήρξαν και τέτοια φιλμ (o μαιτρ του είδους, John Ford, έχει κατηγορηθεί ως ρατσιστής),αλλά υπήρξαν και άλλου τύπου western.
-Στο "Soldier Blue" (1970), αλλά και στο "Dances with Wolves" (1990), η απολογία υπέρ των Ινδιάνων είναι ξεκάθαρη.To "Apache"(1954) και πολλά άλλα συγγενή,μπορούν κάλλιστα να θεωρηθούν "ινδιανόφιλα".Οι αφορισμοί,όπως πάντα,αδικούν.

Αν πάντως,ξεπεράσουμε το απλοικό σχήμα "καουμπόηδες και ινδιάνοι" και τις ιδεολογικές φορτίσεις του,στα western ανοίγεται ένας ολόκληρος κόσμος που μπορεί να συναρπάσσει.

-Στο "High Noon" (1952), ο γερο-Σερίφης (Gary Cooper),αντί να πάρει τη σύνταξή του και να φύγει,επιστρέφει για να υπερασπιστεί την πόλη από τους ληστές (το αρχέτυπο του χρέους και του ηθικού νόμου,όπως το επικαλείται και η Ιφιγένεια του Σοφοκλή).
-Στο "Pat Garrett and Billy the Kidd" (1973), συγκρούονται δυο πρώην φίλοι αφού ο ένας είναι άνθρωπος του νόμου (James Coburn) ενώ ο άλλος (Kris Kristofferson) κλέφτης,αλλά αγαπητός στους ακτήμονες αγρότες.Το κοινωνικό αίτημα για "γη στους ακτήμονες" συνυπάρχει με το σχόλιο πάνω στη φιλία ενώ,ο Bob Dylan επενδύει την ταινία με το θρυλικό "Knocking on Heaven's door"...Αληθινή ποίηση!
-Στο "The Magnificent seven"(1960), εφτά ήρωες (συμβολισμός των "επτά επί Θήβας"?) αναλαμβάνουν να προστατέψουν τους αδύναμους αγρότες από τις συμμορίες.Το αρχέτυπο χρέος της προστασίας του αδύναμου από την αυθαιρεσία της βίας.Καταιγισμός δράσης επίσης!
-Στο "Once upon a time in the west"(1968), το κίνητρο της εκδίκησης ως αρχέτυπη απονομή δικαιοσύνης ("οφθαλμός αντί οφθαλμού").Ο Charles Bronson εκδικείται τον Henry Fonda,υπό την υποβλητική μουσική του Morricone.Είχε προηγηθεί το "Nevada Smith" (1966)με τον εκπληκτικό Steve Mc Queen και ακολούθησε σωρεία "γουέστερν εκδίκησης".

Πολλά θα μπορούσε κανείς να γράψει για τα πρότυπα ανδρείας που καλλιεργήθηκαν απ'τα γουέστερν.Βασικότερο για μένα το αίσθημα τιμής και η αίσθηση του καθήκοντος,όπως τα ενσάρκωνε στους ρόλους του ο "δούκας" John Wayne.
Η προτροπή του σε κάθε άντρα να είναι "stand up guy",να μάχεται για τις αρχές του,είναι νομίζω ό'τι με ενθουσιάζει περισσότερο στα γουέστερν.
Το είδος, δε γλίτωσε την κατηγορία της αμερικανικής υποκουλτούρας-και μερικά δείγματά του όντως την άξιζαν-αλλά εμένα,με συναρπάζουν στα γουέστερν τα ηρωικά πρότυπα των αντρών,η αγάπη για τη φύση, το αίσθημα ελευθερίας του μοναχικού καβαλλάρη...

Το "true grit" τα είχε όλα αυτά στον υπερθετικό βαθμό.Ενα μικρό κορίτσι υπόσχεται στον εαυτό του να βρει τους δολοφόνους του πατέρα του και να τους παραδώσει στη δικαιοσύνη.
Υπέροχη σκηνοθεσία,χωρίς φλυαρίες,άριστη σκιαγράφηση χαρακτήρων,λυρικά σκηνικά και ένας Jeff Bridges συγκλονιστικός! Αυτός ο ηθοποιός,μου θυμίζει σε εξέλιξη τον Clint Eastwood:
από απλά καλός διεκπεραιωτής ρόλων,μεταμορφώνεται με τα χρόνια σε αρχέτυπο χαρακτήρων.Στην κυριολεξία κυριαρχεί στην οθόνη!
Η σκηνή του καλπασμού στο ηλιοβασίλεμμα,είναι ό'τι λυρικότερο είδα στο σινεμά τον τελευταίο χρόνο!

Ανεπιφύλακτα "ναί" λοιπόν στο "true grit",αρκεί φυσικά να απουσιάζει η καλή σας από το χώρο.
Ως τώρα, έχω εμπεδώσει πως οι γυναίκες μισούν τρία- τουλάχιστον- πράγματα: το κατούρημα στο καπάκι,τις ιστορίες απ'το στρατό και τα γουέστερν...

9/9/2011